Het lijkt momenteel vooral te gaan om een wedstrijd ‘Wie heeft er gelijk?’, dan wel ‘Wiens waarheid is leidend?’ en/of ‘Hoe kan ik zorgen dat jij mijn waarheid erkent?’ Waarheidsvinding is bezigheidstherapie nummer 1 geworden en verdrukt bijna het wedstrijdje ‘Ik voel, ik voel wat jij niet voelt.’
Gelukkig komen steeds meer mensen tot de conclusie dat zij eigenlijk helemaal niets (meer) weten. Het is zoals de Griekse filosoof Socrates al zei: “Ik weet één ding en dat is dat ik niets weet…….”
Ook nu zou mijns inziens deze uitspraak leidend mogen zijn, want nu we collectief vastzitten in welles-nietes, zorgt dit voor toenemende polarisatie. Terwijl de mensheid in chaotische tijden juist behoefte en baat heeft bij verbinding.
Als er in dit proces namelijk iets duidelijk is, dan is het wel dat op het moment dat mijn waarheid anders is dan jouw waarheid, dit een hevige weerstand oproept. Alsof mij geloof in een bepaalde realiteit die van jou in gevaar brengt, dan wel dat mijn geloof jouw waarheid ondermijnt.
Ons bestaansrecht lijkt aan alle kanten in gevaar te zijn en de grootste oorzaak ligt in de strijd tussen onze geloofsovertuigingen.
Een vluchtige zoekopdracht op Google levert de volgende omschrijving op over wat waarheid is: ‘Waarheid is het in overeenstemming zijn met de werkelijkheid. In dagelijks taalgebruik wordt ‘waarheid’ allereerst toegeschreven aan overtuigingen, uitspraken en theorieën. Waarheid kan echter ook worden toegeschreven aan een levenshouding, ethiek of politiek systeem.’
Zoek je verder naar de vraag ‘Wie bepaalt wat de waarheid is?’ dan kom je uit bij de volgende omschrijving: ‘Waarheid kan worden gemaakt door macht (wie de macht heeft, bepaalt wat waar is), door perspectief (ik bepaal zelf wat waar is), door taal (de werkelijkheid bestaat uit woorden) en door nut (iets dat nut heeft, is waar).’
Waarheid heeft dus alles te maken met de persoonlijke waarneming. Het ik neemt iets waar, maar wat dit is en hoe dit geïnterpreteerd wordt heeft alles te maken met de eigen (geloofs)overtuigingen, levenservaringen en het persoonlijk perspectief. En daarnaast vooral met het leidende narratief.
Wie de macht heeft, bepaalt het narratief en wie het narratief bepaalt, heeft de macht.
Het is niet zo gek dus dat de strijd om ons bewustzijn zich voortzet in de verhalen die we elkaar vertellen. Wat jij jezelf vertelt, waar jij naar luistert en wat jij je dus laat vertellen, bepaalt jouw waarheid. Je bent wat je gelooft en wat jij gelooft jouw werkelijkheid.
Waarbij werkelijkheid, waarheid, realiteit, echtheid andere woorden zijn voor wezenlijkheid. Wie ben jij in wezen? Wie ben jij echt? Dat is misschien wel de meest existentiële vraag die we onszelf in deze tijden kunnen stellen. Omdat de universele waarheid zich slechts onthult als we in de kern weten wie we zijn.
We zitten momenteel in het veld van het niet-weten met een vrije val tot gevolg.
“En dit niet-weten schept een ruimte waarin in zekere zin alles mogelijk is, omdat niks per definitie vastligt. Dat is een van de radicaalste aspecten van psychoanalyse: het bieden van ruimtes waarin we onszelf en ons leven opnieuw mogen doordenken, en opnieuw mogen uitvinden wie we zijn en wat we werkelijk verlangen.” Aldus Arthur Eaton.
Ik zie vooral heel veel kansen, zodra we bereid zijn om uit de strijd te stappen in wie gelijk heeft. Het oude stort in elkaar, het nieuwe is nog onbekend en dus bevinden we ons in het zwarte niets, dat ogenschijnlijk heel eng lijkt, maar tegelijkertijd een kwantumveld vol potentie is.
We weten momenteel alleen nog zeker dat niets waar is en tegelijkertijd alles nog open ligt.
De beste houding die je kunt aannemen is wat mij betreft dan ook die van de observeerder. Mijn stiefvader zegt altijd: “Vraag je bij alles af, is het waar?” en “Verbaas je slechts.” Het zorgt ervoor dat jij niet meer je identiteit verliest aan een verhaal, maar dat je essentie steeds meer verankerd raakt.
Welke realiteit jij kiest heeft hier alles mee te maken. Is het glas half vol of half leeg? Kies jij voor angst of voor liefde? Oftewel wil je gelijk of geluk hebben?
Liefs, Eveline