‘Er zal waarschijnlijk geen school zijn, zeker geen passende, toch moet hij naar school, anders krijgt u problemen.’
Deze zin toont op verschillende manieren aan hoe het momenteel, zeker in grote steden, gesteld is met het leerrecht van kinderen, het onderwijssysteem, de rol van de ouder en het vangnet voor kinderen die vast lopen.
Allereerst is er overduidelijk een tekort aan scholen.
Klassen puilen uit, de werkdruk van leerkrachten is hoog en de wachtlijsten lang. Instromen in latere klassen kan nauwelijks, alleen als je via de brugklas komt, is er ruimte. De kans dat je op de school van keuze komt, dan wel bij verhuizing überhaupt op een school in je buurt, is minimaal.
Ten tweede heb je als je een extra ondersteuningsbehoefte hebt, extra nadeel in dit aannemingsproces.
In verband met de zorgplicht voor een leerling als ze die aannemen, houden scholen steeds vaker de deur potdicht als het gaat om kinderen die vast zijn gelopen, dan wel dreigen te lopen. Mocht het namelijk alsnog of weer misgaan, dan zijn ze nog steeds verantwoordelijk voor hun ontwikkeling tot er een andere oplossing/school is gevonden.
Ten derde is bij voorbaat vaak al duidelijk dat er geen passend onderwijs is binnen het huidig aanbod van onderwijs.
Men weet dit en toch zegt men: je moet naar school. Waarbij het risico op weer vastlopen groot is. De wel passende oplossingen voor kinderen die vastlopen: thuisonderwijs, hybride onderwijs, kleine groepjes, 1 op 1, zijn niet mogelijk, omdat fysiek onderwijs op locatie in Nederland de norm is.
Ten vierde sta je als ouder continu met je rug tegen de muur dan wel lijnrecht tegenover de betrokken instanties.
Het is jouw plicht als ouder om zorg te dragen voor het fysiek, emotioneel en mentaal welzijn van je kind. Behalve blijkbaar als het gaat om het leerrecht van je kind. Dan moet je met lede ogen toezien dat je kind gedwongen naar een niet-passende school wordt gestuurd, omdat jij anders problemen krijgt met leerplicht. Denk hierbij aan hoge boetes, zelfs gevangenisstraf of ondertoezichtstelling en uithuisplaatsing. De keuze is overigens voor vele simpel. Zij blijven voor hun kind staan.
De enige optie is dan nog om je kind uit te schrijven.
Een ander vangnet is er zogenaamd niet. Men zegt dat de wet geen ruimte biedt voor kinderen om op andere wijze te leren en ontwikkelen. Met verwijzing naar dat de wet heel star hierin is, lijkt een out of the box oplossing onmogelijk. Gek genoeg biedt het Nederlands Recht door begrippen als de redelijkheid en billijkheid, omstandigheden van het geval, voortschrijdend inzicht en de uitzondering op de regel, juist genoeg ruimte in vele andere gevallen. Waarom dan niet ten aanzien van het leerrecht?
Ook het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind heeft een zogenoemde open norm.
Onder de term ‘belang van het kind’ heeft dit verdrag de ruimte geschept om af te wijken van de wet, zodat de kinderrechten worden toegepast in het belang van het individuele kind. Met andere woorden: de omstandigheden van het geval bepalen hoe er invulling moet en mag worden gegeven aan de kinderrechten.
Het aparte is dat er ook voor beleid algemene rechtsbeginselen zijn, waaronder bijvoorbeeld diverse beginselen van behoorlijk bestuur zoals het motiveringsbeginsel, het vertrouwens beginsel en het gelijkheidsbeginsel, alsook de redelijkheid en billijkheid.
Ze lijken nu vooral gebruikt tot worden om te zeggen: 1 systeem, je doet het er maar mee.
Maar het beginsel van evenredigheid alleen al zou reden moeten zijn om buiten kaders te kunnen bewegen per individueel kind, om te voorkomen dat een enkel kind anders onnadelig wordt belast in verhouding tot het doel van de regeling.
In het geval van het leerrecht van kinderen die niet in het systeem passen, zou er dus op die grond alleen al een uitzondering kunnen worden gemaakt, zodat men naar een oplossing kan streven die wel passend is. Waarbij niet de overheid zegt: schrijf maar uit, dan halen wij onze handen ervan af en moet je het zelf maar doen en betalen. Maar waarbij de insteek wordt: wat heeft je kind wel nodig om te ontwikkelen? Dat gaan wij faciliteren. Want dat is onze plicht.
Er zijn veel mensen momenteel die maar wat graag hun kind uit het systeem willen halen.
Ze vergeten daarbij echter wel dat de overheid dan nooit meer iets hoeft te doen ten aanzien van hun leerrecht. Heeft je kind hulp nodig voor dyslexie, heeft het een andere leeruitdaging, heeft het ondersteuning nodig, wil het alsnog naar school? Dan hoef je nergens meer aan te kloppen.
We maken het veel ingewikkelder dan het is, dan wel de overheid maakt zich er veel te gemakkelijk vanaf. De onderliggende vraag is voor mij dan ook; als ‘het systeem’ meer adaptief zou zijn en zich niet zou verschuilen achter de eigen starheid, zouden we dan niet veel meer recht doen aan het leerrecht van ieder kind waarbij ouders en ‘systeem’ samen als een vangnet om het kind gaan staan?
Waar een wil is, is een weg.
Ik hoop dat dit snel zal veranderen, want de groep thuiszitters neemt iedere dag toe.
https://www.evelinevandongen.com/human-light-warrior/
Liefs, Eveline